Çağımızda artık bir halk sağlığı sorunu haline gelen obezite, vücutta sağlığı bozacak ölçüde aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanıyor. Aşırı kilonun kişide, diyabet, kalp ve koroner damar hastalıkları, erken yaşta hipertansiyon, estetik, psikolojik ve sosyal sorunlar ile kanser riskine yol açabildiğini söyleyen Medline Adana Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Aktaş, obezite ile mücadelede yapılması gerekenleri anlattı.

Vücut kitle indeksine bakılmalı

Besinlerle alınan enerji vücuda girdikten sonra eğer yakılamazsa, yağ dokusu olarak birikiyor ve sonunda da kilo artışı meydana geliyor. Şişmanlık tanımı ise ‘Vücut Kitle İndeksi’ ölçümüne göre hesaplanıyor. Kişinin kilogram cinsinden terazide ölçülen kilosu, boyunun metre cinsinden karesine bölünüyor. Eğer kişinin vücut kitle indeksi 18,5-25 arasındaysa ideal kiloda, 25-30 arasındaysa kilo fazlası olduğu anlamına geliyor. 30-40 arası obez ya da şişman olarak kabul edilirken vücut kitle indeksi 40’ın üzerindeyse morbid obez şeklinde tanımlanıyor.

Genetik yatkınlık önemli

Genetik yatkınlık, metabolizmanın yavaş olması, hormonal problemler, stres, yanlış beslenme ve hareketsizlik gibi faktörler bireylerin kilo durumlarını etkileyerek obeziteye davetiye çıkartabiliyor. Kişide söz konusu faktörlerden bir ya da birden fazlası varsa yağ dokusu hızla artarak şişmanlık problemi yaşanabiliyor. Özellikle genetik yatkınlığı olan kişiler, yaşam tarzlarına dikkat etmemeleri halinde zaman içerisinde sürekli şişmanlayabiliyorlar. Bundan dolayı bu kişilerin sağlıklarını korumak için normal bireylere göre çok daha özenli bir hayat tarzına sahip olmaları büyük önem kazanıyor.

Metabolizmanız yavaş olabilir

Toplumda, ’Su içsem bile yarıyor’ şeklinde yakınan bireyler sıkça karşımıza çıkıyor. Bazal metabolizma hızı kimi bireylerde oldukça düşük olabiliyor. Metabolizma hızlarının yavaş olması, bu kişilerin yediklerine dikkat etmelerine ve hareketli bir yaşam tarzını benimsemelerine rağmen kilo almalarına sebep olur. Söz konusu bireylerin şu anda olmasa bile ilerde obezite sorunu yaşamamaları için gerekli testleri yaptırmaları ve çıkacak sonuçların bir uzman tarafından değerlendirilmesi kendileri açısından faydalı olacaktır.

Alışkanlıklarınız metabolizma hızınızı değiştirilebilir

Yaş ve cinsiyet gibi değiştirilemez faktörlerin yanında beslenme alışkanlığı ve fiziksel aktivite yapmak gibi kişilerin müdahale edebileceği faktörler de bulunmaktadır. Bireylerin kendi değiştirebilecekleri bu faktörler yardımıyla metabolizmalarının hızlandırılması ile daha fazla enerji üretimi ve yapıtaşı kullanımı gerçekleşir. Bu sayede de vücuttaki kas kütlesi artarken yağ miktarı azalır ve hızı artan metabolizma ile bir yandan kilo verilirken bir yandan da sağlıklı bir vücut elde edilmiş olur.

İnsülin direncini gözden kaçırmayın

Sağlıklı beslenme ve spor yapılmasına rağmen kilo verilemiyor hatta kilo alımı söz konusu ise bunun sebebinin insülin direnci olma ihtimali oldukça yüksektir. İnsülin çok fazla salgılandığında gıdaların yağ olarak depolanmasına neden olur. Bu da kilo artışına veya kilo verememe gibi sorunlara yol açar. İnsülin direnci yaşam kalitesini düşüren, bu nedenle de mutlaka kontrol altına alınması gereken ciddi bir sorundur. Tespit edilmesi halinde ise gerekli tedaviye vakit kaybetmeden başlanmalıdır. Bu gibi durumlarda bir uzman tarafından planmış olan insülin direncinin kırılmasına yönelik ilaç tedavisi gündeme gelirken ayrıca kalorisi hesaplanmış, kişiye özel bir diyet programı uygulanmalı ve egzersiz veya spor yapmak bir yaşam tarzı haline getirilmelidir.