Kemoterapi Nedir?
Kanser tedavisinde kanserli hücreleri öldürmek veya çoğalmasını durdurmak amacıyla yapılan ilaç uygulamasının tıbbi dildeki ifadesidir.
Kanser hastalarının bu tedavisi sırasında oluşan saç kaybının nedeni nedir?
Saç kaybı ya da tıbbi dilde Alopesi kemoterapinin en bilinen ve en stres yaratan yan etikilerinden biridir. Kemoterapide kullanılan ilaçların etikisi; en çok, hızla bölünen kötü huylu hücreleredir. Kanser hücrelerini öldüren bu ilaçlar aynı zamanda vücudumuzdaki sağlıklı hücreleri de etkiler. Bu ilaçlar sürekli olarak canlı ve büyümeye hazır olan sağlıklı saç hücrelerini de etkiler. İlaçların uygulanma şekline, uygulama süresine, kullanılan tedavi protokolüne göre tedavilerde değişik oranlarda saç dökülmelerine yol açarlar. Örneğin; haftalık verilen ilaçlar üç haftada bir verilenlere göre daha az, ağızdan kullanılan ilaçlar damardan kullanılanlara göre daha az saç dökülmesi yaparlar.
Bu saç kaybının hasta üzerinde yarattığı olumsuz etkiler nelerdir?
Saçların dökülmesi hastalarda ciddi anlamda psikososyal bir etki oluşturmaktadır. Kişinin kendisi hakkındaki özgüven ve değer kaybı gibi ciddi etkiler söz konusudur. Özellikle bayan hastalarda bu etkiler daha belirgindir. Saç dökülmesinin görülmesi toplum içinde belki de gizlemek istediği kanser hastalığının varlığının bir belirtisi olarak ön plana çıkararak hastalarda ayrı bir stres kaynağı olmaktadır.
Peki, bu saç kaybının önlenmesi mümkün mü?
Saç dökülmesi kemoterapinin en sık sebep olduğu yan etkisi olmasına karşın diğer yan etkilerle karşılaştırıldığında bu belirtinin önlenmesi ya da yönetilmesine dair daha az bir ilgi ve önem vardır. Dünyada bu konuda çeşitli bilimsel çalışmalar olmakla birlikte saçlı deri soğutma sistemi "Scalp Cooling System" bu çalışmalar içerisinde en etkili ve bilimsel olarak ispatlanmış yöntemdir. Bu teknik dünyada yaklaşık olarak 40 yıldan beri kullanılabilir olmakla birlikte klinik kullanımı son derece azdır.
Bu yöntemi biraz açıklar mısınız? Nasıl uygulanıyor?
Bu yöntemde öz cihazlar kullanılarak, tedavi öncesinde başlayarak hastanın saçlı derisi soğutulmaya başlanıyor, akabinde tedaviye başlanıyor. Ancak bu soğutma işlemi kemoterapi esnasında da devam etmekte. Saçlı derinin soğutulması nedeniyle bu bölgedeki kılcal damarların kasılmalarına neden olur ve böylelikle kemoterapi esnasında ilaçların saçlı deriye ulaşımı engellendiği için saç hücrelerinin etkilenmesi en aza indirilmiş olur. Aynı zamanda bu sistem saç hücrelerinin çalışmasınıda azalttığı için ulaşan ilaçlarında en az yan etki yapmasını sağlar. Bu uygulama özel olarak üretilmiş cihazlar yardımıyla yapılmaktadır. Bu cihazlar Türkiye`nin sayılı merkezlerinde bulunmaktadır. Özel Medline Adana Hastanesi Medikal Onkoloji bölümü olarak hastalarımızın fiziksel sağlığı kadar ruh sağlığına da özen göstermeyi temel edindiğimiz için bu cihazı bulundurmaktayız.
Bu Yöntemin Bir Garantisi Var mıdır?
Hastanın saç kaybı kişiden kişiye ve kullanılan ilaç rejimine göre değişiklik gösterir. Hastalara herhangi bir garanti vermemiz mümkün değil, ancak şu an uygulanabilen en etkili yöntemdir. Yapılan çalışmalarda (Massey SM, A multicentre study to determine the efficancy and patient acceptability of the Paxman Scalp Cooler to prevent hair loss in patients receiving chemotheraphy. Eur J Oncol Nursing, 8; 121 - 130.2004)
Bu Yöntemin Yan Etkileri Var mıdır?
Bazı bireylerde soğuğa bağlı olarak biraz rahatsızlık hissi verebilir, baş ağrısı dışında bilinen bir önemli yan etkisi yoktur.
Bu Yöntemin Uygulandığı Cihaz Türkiye`de Yaygın Olarak Bulunuyor mu?
Pahalı sistemler oldukları ve kullanımı teknik bilgi ve beceri gerektirdiğinden yaygın olarak kullanımı bulunmamaktadır. Şu an için Özel Medline Adana Hastanesi Türkiye`de cihaza sahip sayılı hastanelerden biridir.