Büyük ve sarkık göğüslere sahip kadınların en büyük şikâyetleri; estetik görünümün yanı sıra, memenin ağırlığından dolayı oluşan fiziksel yakınmalardır. Bu kişilerde sırt ve boyun ağrıları, meme altı pişikler, sütyen askılarının omuzlarda yaptığı derin izler, zamanla kamburlaşma ve kıyafet seçimindeki sıkıntılar oldukça rahatsız edicidir.
Meme Küçültme - Dikleştirme Ameliyatı
Estetik bir görünüm sağlamanın yanında, fiziksel sıkıntıların giderilmesine yöneliktir. Meme dikleştirme ameliyatlarında ise temel hedef kozmetik bir sonuçtur. Bu ameliyat için en uygun yaş 17 ve sonrasıdır. Emziren annelerde ise emzirmenin bitiminden en az 6 ay sonra yapılmalıdır.
Meme küçültme ameliyatlarında, büyümüş olan yağ ve meme dokusu ile deri fazlalıklarının çıkarılarak memenin küçültülmesi ve dikleştirilmesi ile daha düzgün bir meme elde edilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca büyük ve sarkık memede, meme başı da aşağı doğru sarkmıştır. Normal meme başı seviyesi; köprücük kemiğinin ortası ile meme başı arasındaki mesafe olan 18-21 cm’dir. Bu tür hastalarda ise bu mesafe çok daha uzundur. 30-40 cm hatta daha uzun olan hastalarda mevcuttur. Bu ölçüm değerleri kişinin fiziksel yapısına göre değişiklik gösterebilir. Ameliyatta meme başının normal mesafeye taşınması da amaçlanır.
Ameliyat
Temel amaç memeyi küçültmek, meme başının kişinin fiziksel yapısına uygun bir şekilde (18-22 cm) normal yerine taşımasıdır. Ameliyatın genel anestezi altında yapılması gerekmektedir. Ayrıca genel anestezi verilebilecek şartların oluştuğu merkezlerde yapılır. Vakasına göre ameliyat süresi 2,5-4 saat kadardır. Hasta genel anesteziye hazırlandıktan (gerekli testler yapıldıktan) sonra, ameliyatta uygulanacak tekniğin planlanması ve çizimi yapılır. Uygulanacak tekniğe göre değişmekle birlikte genel olarak meme başının çevresinde, meme başından meme alt kıvrımına kadar uzanan 5-8 cm dikey ve meme alt kıvrımında yatay uzanan bir kesi yapıldığından bu bölgede kesi yerlerinde kalıcı izler olmaktadır. Yatay çizginin uzunluğu, hastanın fiziksel yapısına ve memedeki deformasyonun büyüklüğüne göre değişmektedir.
Ameliyat sonrası seyir ve komplikasyonlar
Ameliyat sonrası hasta 1-2 günde taburcu edilerek ayakta takibe alınır. İlk zamanlarda kol hareketleri ile artan ağrıları olabilir. Bu nedenle hastanın 1-3 hafta dinlenmesi önerilir. Ameliyattan hemen sonra memeyi iyice saran sütyen veya korse kullanılır.
Erken safhada kanama, anestezi reaksiyonu oluşabilir. Kanama durumunda hastaya kan verme ihtiyacı hasıl olabilir. Enfeksiyon gelişmesi durumunda ise buna yönelik tedavi uygulanır. Nadiren de olsa özellikle yara iyileşmesi iyi olmayan hastalarda meme başının beslenme problemine bağlı olarak meme başı kaybı söz konusu olabilir. Bazan meme başı ve çevresinde dikişlerin ters T olarak birleştiği yerde küçük yaralar hatta doku kayıpları olabilir. Bunlar tekrar bir cerrahi müdahale gerektirebilir.
Bu sonuçlar kontrol takipleri seyrinde tedavi edilebilir. Ameliyat sırasında süt bezleri ve süt kanallarının bir kısmı tahrip olduğundan daha sonraki dönemde anne olma durumunda emzirmede sorunlar yaşanabilir. Bazan meme başında his kayıpları geçici ve kalıcı olabilir. Bu sorunların yaşanma ihtimali ameliyat öncesi deformasyon ölçüsüne göre değişkenlik göstermektedir.
Bazan ameliyat sonrası memede asimetri oluşabilir. Ameliyat sonrasında göğüslerde 3-4 hafta süren belirgin ödem olmaktadır. Tamamen geçmesi ise 6-12 ay sürmektedir. Bir diğer sorun ise meme başı çevresinde ve ordan başlayıp aşağıya doğru dikey olarak meme altı kıvrımına kadar uzanan, ayrıca meme altı kıvrımında yatay uzanan ters T şeklindeki dikiş izleridir. Bu izler genel anlamda kişinin yapısına göre değişkenlik göstermektedir. Fark edilemeyecek kadar ince izlere rastlanmasına rağmen çok belirgin ve rahatsız edecek boyutta kaba izlere rastlamakta mümkündür.
Bunların oluşumunu azaltmak için dışarıdan uygulanan kremler ve silikonlu malzemeler kullanılabilir. Gerektiğinde revizyon ameliyatları yapılabilir. Ancak keloide meyilli hastalarda nedbe dokularının nüks etme ihtimali yüksektir. His kusuru ve emzirme sorunu olan hastalar, bu revizyondan fayda görmezler.
Zamanla göğüslerde sarkmalar oluşabilir. Genel asimetri ve sarkmalar için revizyon yapılabilir.
Meme Büyütme Ameliyatı
Meme büyütme ameliyatı, az gelişerek küçük kalmış veya doğum sonrası atrofiye uğrayarak küçülmüş göğüslerin büyütülmesi amacıyla yapılır. Arzulanan mükemmellik değil daha iyi bir görünüm kazanmaktır. Daha dik, daha büyük ve diri bir göğüs elde etmek için yapılmaktadır. Bu nedenle değişik büyüklükte ve özellikte meme protezi (silikon) kullanarak meme büyütülür. Protez uygulanan hastalar doğum yapabilir ve süt verebilir. Ameliyat genel anestezi veya sedanyon anestezi ile yapılır. Birkaç saat dinlendirildikten sonra hasta eve gönderilebilir. Lüzum halinde ise 1 gün yatırılarak takibe alınır. Ameliyat süresi yaklaşık 1-2 saattir.
Ameliyat teknikleri bazı farklılıklar gösterebilir:
a) Meme başından açılarak protezi yerleştirmek
b) Protez, memenin alt kıvrımından 3-4 cm açılarak yerleştirilebildiği gibi koltuk altından girilerek yerleştirmek de mümkündür. Her yöntemin farklı avantaj ve dezavantajları mevcuttur. Ayrıca meme protezi meme dokusunun altına yerleştirilebileceği gibi, göğüs adalesinin altına da yerleştirilebilir. Ancak bu uygulama tekniklerinin seçimini doktora bırakmakta yarar vardır. Zira her hasta ayrı bir şekilde değerlendirilmelidir.
Silikon Çeşitleri
Kullanılan silikon hem yapısal hem de içerik olarak farklılık gösterir:
a) İçerik olarak: İçinde jel ve serum olarak fizyolojik olan iki çeşit silikon tercih edilmektedir. Kıvam olan, meme dokusuna daha yakındır. Serum fizyolojik olarak ise kıvam bir farklılık olduğu gibi, zamanla sızdırma yapabilmekte bu da göğüslerin zamanla gevşemesine neden olmaktadır. Ancak sızıntı herhangi bir zarara yol açmamaktadır.
b) Şekil olarak: Damla, yüksek ve normal profil şeklinde farklılık göstermektedir. Ayrıca dış yüzeyi pütürlü ve düz olarak da kullanılmaktadır.
Yapılan araştırmalarda silikonun kanser yapıcı etkisi saptanmamıştır. Bunla birlikte daha sonraki yıllarda yapılacak araştırmaların sonuçlarını tahmin etmek mümkün değildir.
Ameliyat sonrası seyir ve komplikasyonlar
Hastaya erken safhada sıkı elastik sütyen önerilmektedir. 2-3 ay kullanımı önerilmektedir.10 günden sonra masaj yapması tarif ve tavsiye edilir.
Enfeksiyon riskine karşı antibiyotik tedavisi yapılır. Ama her şeye rağmen enfeksiyon riski mevcuttur. Erken safhada kanama olabilir. Gerekirse kanama nedeni ile nadirde olsa yeniden ameliyata almak gerekebilir. Silikon vücut için yabancı bir madde olmasından dolayı çok nadiren de olsa vücudun onu kabul etmeyip dışarı atmaya çalışması söz konusu olabilir. Bu durumda çok beklemeden silikonu çıkartmak gerekmektedir.
Çok beklenirse silikon kendine bir yön bularak içte meme dokusuna, dışta deriye zarar vererek kendiliğinden çıkabilir. Enfeksiyon gelişmesi durumunda da silikonun çıkarılması gerekir. Göğüslerin belki fark edilmeyen asimetrisinden dolayı ameliyat sonrası hafif bir asimetri olabilir. Bunu düzeltmek gerekebilir.
Göğüslerde oluşan şişlik ve morluklar 1-2 hafta gibi bir sürede geçmekle beraber, şişliklerin tamamen geçmesi 5-6 ay sürebilir.
Tavsiye edilen masaj yapılmadığı, yetersiz yapıldığı durumlarda, hatta tam yapıldığı durumlarda bile ağrı ve şekil bozukluğuna yol açan kontraktür gelişebilir. Bu genellikle tek taraflı olmakla birlikte iki taraflı da olabilir. Dışarıdan yapılacak bazı manevralarla düzelmemesi durumunda yeniden ameliyata alınarak düzeltilmesi gerekmektedir.
İz, meme başında genelde dikkati çekmemekle beraber meme alt kıvrımındaki iz de zamanla daha düzgün hale gelebilir. Ancak iz yapmaya meyil gösteren hastalarda izler belirgin olarak dikkati çekebilir. Buna yönelik değişik tedavi yöntemleri uygulanır. Tedaviye çok iyi cevap veren hasta grubu olduğu gibi tedaviye cevap vermeyen bir hasta grubu da mevcuttur. Bütün bu istenmeyen sonuçları önceden tahmin etmek mümkün değildir. Bünyesel faktörler burada ön plandadır. Hastaya ameliyattan sonra en az 3 ay süre ile sıkı sütyen, daha sonra da normal sütyen kullanması önerilmektedir. Hamile kalınması halinde, hele emzirme durumunda göğüs hacminde artma, azalma olacağından deformasyon kaçınılmazdır. Zaman geçtikçe deri yaşlanıp esnekliğini kaybetme sürecinde de deformasyon olacaktır. Sütyen kullanmaması durumunda ise bu süreç hızlanacaktır.
Bazı hastalarda silikonla memeyi büyütmek mümkün olabilmekle beraber göğsü toparlayıp dikleştirmek için yetersiz kalabilir. Bu durumda silikon ameliyatı ile birlikte göğüs dikleştirme ameliyatı uygulamak gerekirse o zaman ters T şeklinde izler olur. Her ameliyat ve anestezinin olduğu gibi bu ameliyatın da belli oranda riski mevcuttur.